NewsRecord Weekly Publication

Komentaryo

Ni Dodong Mondragon

Consequences

Sa kasagaran sa atong kinabuhi karon maoy resulta sa mga panghitabo sa miaging mga panahon. Kung atong suhiron pag-ayo ang atong mga lihok kaniadto, duna gayuy kalabutan sa atong sitwasyon karon. Mao kini ang makapainteres kanako kay sama sa sugilanon sa akong higala kabahin sa iyang napangasawa.

Sa panahon sa iyang pagkasoltero, wala gayud syay hilig nga motambong sa mga party. Usa ka gabie niana, gisultian siya sa iyang amahan nga iyang ubanan ang iyang igsuong babaye sa birthday party sa iyang amiga. Midumili unta siya sa pagkuyog, gani iyang gitubag nga ang uban niyang mga manghod na lang maoy pakuyogon apan miinsester ang iyang amahan nga syay pabantayon sa iyang igsuon. Busa napugos siya sa pagkuyog.

Ug sa party nagkaila hinuon siya sa usa ka maanyag nga dalaga ug diri nagsugod ang pagkasuod sa ilang relasyon. Sa laktud nga pagkasugilanon, nagminyo sila.

Kung wala pa kuno siya mapugos sa pagkuyog sa iyang igsoong babaye sa party, dili tingali niya mapangasawa ang babaye. Usa kini ka consequence sa kinabuhi.

Ato na sad tandugon ang pipila nga panghitabo sa atong kasyasayan. Sa sugilanon, ang relihiyon nga Kristiyanismo, usa ra ang Simbahang Katoliko Romano. Apan sa nagdagan ang panahon, ang pangulo sa simbahan nga mao ang Santo Papa nag-anam ug kagamhanan ug miapil na sa harianon ug politikanhong kinabuhi. Ang uban niini nila duna nay mga babaye nga gipuyo ug ang ilang mga anak mitipon gai sa Vatican Palace.        

Tungod kay abusado ug eskandaluso na kaayo kining maong mga Papa hilabi na gayud niadtong Middle Ages dunay mga pari nga wala mahiuyon niini ug mitumaw kini sila bilang mga reformers. Ang mga ilado kaayo nga mga reformers mao sila si John Wycliffe, John Huss, Gerome ug Martin Luther.

Imbes paminawon kini sila ug tarungon ang mga kahiwian sa simbahan ug sa Roma, gipanglutos hinuon sila ug ang uban gipamatay pinaagi sa sunog sa atubangan sa publiko pinasikad sa mando sa Santo Papa. Bisan pa sa kabangis ug gahum sa Papa kaniadto, ang Reformation nagmadaugon u gang resulta namugna ug natukod ang nagkalain-laing tinuhoan ug secta sa Europa. Nahitabo na sad ang kagubot nga gitawag ug "religious persecution". Diin kadtong secta nga gamhanan, lutuson niini ang minoridad ug ang uban milagiw ngadto sa yuta sa Amerika.

Usahay makapangutana ko kung dili ba kaha "predetermined" na kining mga panghitabo sa Europa aron matukod ang dakong nasud sa America?

Kay sa ika-duhang gubat sa kalibutan nga gihimo ni Adolf Hitler sa Alemania, hapit na niya masakop ang tibuok Europa apan tungod sa pagsalmot sa Amerika  nabuntog si Hitler. Kon wala mamugna ang nasud nga Amerika, asa man mangita ug ayuda ang Britaniya ug Russia nga niadtong higayunan sila na man lang ang wala nasakop ni Hitler? Kon nagmadaugon si Hitler unsa kahang klase nga kalibutan karon ang Europa?

Karon, anhi kita sa Pilipinas. Sa panahon ni Marcos, daghan ang nagtuo nga dili na gayud mapukan ang iyang rehimen tungod sa iyang gahum ug ang kalabanang Pilipino nangyugpos man lang tungod sa kahadlok. Apan sa dihang ilang gipapatay si Ninoy Aquino, ang katawhan nahigmata sa dugay nang katulog ug mibaton na ug kaisog sa pagsukol sa authoritarian nga pamuno-an. Dinhi nagsugod ang pagkapukan sa diktadorya ni Marcos hangtod nga napalagpot sya sa gahum. Kon wala pa nila ipapatay si Ninoy, tingali hangtud karon sila lang gihapon ang namuno.

Si Noynoy Aquino sa akong tan-aw kontento na unta sa pagka-senador. Apan sa pagpanaw ni Cory Aquino nga iyang inahan, nabalik ug napukaw ang pagdayaw sa mga tawo ngadto sa ilang pamilya. Mao kini ang nakapaganyat ni Noynoy nga mokandidato pagka presidente sa atong nasud. Kon buhi pa karon si Cory Aquino tingali dili siya mapresidente.

Dinhi sa atong dakbayan sa San Carlos, makapa interes usab ang mga panghitabo sa politika. Kaniadto ang mga Valmayor ug Ledesma sama sa tubig ug lana nga dili gayud magkatipon sa politika, tungod ni nga si kanhi Mayor Joseling Valmayor mo-engkwentro gayud sa mga Ledesma.

Sa dihang wala na sya sa kalibutan, ang mga Valmayor misanib na sa mga Ledesma. Tungod niini si Ginggo Valmayor nahimong mayor sa tong dakbayan. Kon anaa pa si Joseling Valmayor, mahimo kahang mayor si Ginggo sa atong dakbayan?

Karon nga matawag na nato sa politika sa atong dakbayan wala nay oposisyon ug usa na lang ka tawo o grupo ang nagbuot kon kinsay himuon nga mga local nga opisyal. Unsa kaha nga konsekwensya ang nagpaabot sa katawhan sa San Carlos?