NewsRecord Weekly Publication

Pikpik sa Abaga

Ni Henry Sandoval

Danggit

Nagka interes ako pag-ayo sa istorya nga akong nasagap nga didto kuno sa Barangay San Juan, isla sa Sipaway dunay usa ka panghitabo nga dili normal sa mga tawo didto.

Sa may Pantalan sa Dapdap adunay nakita ang pipila ka mga tawo ug duha ka isda nga gisaw nga milutaw. Gikuha kini nila ug ilahang gi abrihan ang tiyan. Ug unsay ilahang nakita sa sulod ila ra usab nga gilabay pagbalik sa dagat. Ug unsang pag kaunsaa nga ang gisaw nga ilahang gilabay sa dagat gikaon kini sa dakong isda nga pangalwan. Wala sad kuno magdugay ang isda nga mika-on sa gilabay nga isda milutaw sad. Nahilo.

Nahimong istorya kini ug gani akong nahibaw-an nga ang bag-ong kapitan nahinabi kini sa usa ka ahensya sa gobyerno sa maong hitabo. Para madugangan ang impormasyun nga akong makuha mipundo ko sa may Bantay Dagat ug nakahinabi ako ug taga Barangay San Juan.

Una nakong gipangutana kung kumusta na man ang Barangay San Juan nga bag-o na man ang ilang kapitan. Matud pa sa akong nahinabi nga wala silay problema sa bag-ong kapitan. Sa bahin pud sa pagpanginabuhi sa mga tawo diha sa barangay, sa pagka karon kuno lahi ra gayud sa milabay nga panahon. Ngano man?

Sa unang panahon kuno ang hangin nga ilang mahanggab lab-as ug presko nga murag matulog ka nga moginhawang walay kurat.  Ngano man diay karon? Matud pa sa akong nahinabi, "Pastilan, Dong Henry, bisag manira ka sa imohang kwarto basta moariya na gani ang ethanol sa ilahang baklag dinha sa SCBI molusot gayud ang baho nga di ka kasabot. Hilabihan gayud nga kabaho."

Dugang pa sa mga tigulang pa niya karon ra nahitabo sa Isla sa Sipaway nga halos ang tibuok isla niini gilibutan sa semilya sa danggit. Sumpay pa niya karon ra kini nahitabo nga labihan kadaghan ang semilya sa danggit nga nangguwa. Ug gani dinha sa Pitogo ang mga bunsod mag-uli ug tagpulo ka container ngadto sa dagat sa mga gagmay nga danggit nga mosulod sa bunu-an sa ilahang bunsod. Usa ka timailhan nga grasya kini nga gihatag sa Kahitas-an. 

Unya unsa may inyong gikahadlokan? Ako silang gipangutana. "Dong Henry ang among gikahadlokan nga miabot na ang hugaw sa ethanol dinha sa baybayon sa Pitogo ug gani niadtong milabay nga bulan nag-ugtas na ang mga mananagat nga anaa magsalig sa piliw."

Ug dili matagaan ug alternatibo nga pamaagi kanang hugaw nga gipaguwa sa maong Central mahimong kanang semilya nga naglibot karon sa Sipaway manglutaw na. 

Ang kuyaw nga basig maabot na didto sa Marine Protected Area ang maong kagaw, manglayas gyud nang isda nga hilabihan na kadaghan. Layo ra hinuon pero sama sa Pitogo nga miingon ta sa una nga layo ra apan karon naana.